Stanisław Ryżko (1910-1974)

Stanisław Ryżko urodził się 14 stycznia 1910 roku w Stanisławowie, powiat Mińsk Mazowiecki. W 1927 roku ukończył gimnazjum im. Romualda Traugutta w Brześciu nad Bugiem i podjął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Studia ukończył w1934 roku, z dyplomem inżyniera na sekcji prądów słabych (tak nazywano wówczas teletechnikę i radiotechnikę). Pod koniec studiów został zatrudniony na stanowisku asystenta (a następnie starszego asystenta i adiunkta) w Katedrze Radiotechniki. Podczas wojny brał udział w tajnym nauczaniu na Politechnice Warszawskiej oraz w walce z okupantem.
Po wojnie uczestniczył w odbudowie Politechniki Warszawskiej i Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego. W Instytucie tym kierował Zakładem Nadajników. Współpracował też z Polskim Radiem – od 1947 roku jako członek Rady Technicznej – oraz z przemysłem jako doradca. Owocem własnych badań naukowych był doktorat obroniony w 1948 roku przed Radą Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej z profesorem Januszem Groszkowskim jako promotorem.
Dalsze awanse naukowe to tytuł profesora nadzwyczajnego (1954) oraz profesora zwyczajnego (1962). Dowodem uznania Jego osiągnięć, zarówno na polu badań jak i organizacji nauki, było powołanie w 1967 roku na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk.
Stanisław Ryżko miał istotny udział w zorganizowaniu nowego Wydziału Łączności w 1951 roku. W 1952 roku otrzymał nominację na kierownika Katedry Urządzeń Radiotechnicznych. Etapem rozwoju Katedry było połączenie jej z Katedrą Telewizji i zmiana nazwy na: Katedra Urządzeń Radiotechnicznych i Telewizyjnych.
Działalność organizacyjna Stanisława Ryżki na rzecz środowiska akademickiego wykraczała daleko poza funkcję kierownika Katedry. Zajmował on na Politechnice Warszawskiej następujące stanowiska: prodziekana Wydziału Łączności (1950-1951), dziekana Wydziału Łączności (1951-1954), prorektora PW (1954-1955), prodziekana ds. naukowych na Wydziale Elektroniki (1966-1969). Od 1970 roku aż do śmierci kierował Instytutem Radioelektroniki jako jego pierwszy dyrektor.
Działał aktywnie w Radzie Wydziału Elektroniki i w Senacie Uczelni. Przewodniczył licznym komisjom oraz zespołom wydziałowym, senackim i rektorskim. Pełnił także wiele funkcji poza Uczelnią – był przewodniczącym Rady Naukowej Przemysłowego Instytutu Elektroniki i Przemysłowego Instytutu Telekomunikacyjnego, członkiem rad naukowych Instytutu Łączności, Instytutu Lotnictwa, Instytutu Technologii Elektronowej, Instytutu Tele- i Radiotechnicznego, Rady Ośrodka Badań Rozwojowych Elektroniki Próżniowej, Wojskowego Instytutu Łączności, Rady Naukowej ds. Metrologii przy Polskim Komitecie Normalizacji i Miar, pełnił też wiele funkcji doraźnych, często na wysokim szczeblu (był np. członkiem Rady Naukowo-Technicznej przy Ministrze Łączności oraz Rady Głównej w Ministerstwie Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki). Był również przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego.
Stanisław Ryżko wyróżniał się niezależnością sądu i kompetencją. Te jego cechy doceniono także na arenie międzynarodowej. Jednym z dowodów był wybór na zastępcę przewodniczącego I Komisji Studiów Międzynarodowego Komitetu Doradczego Radiokomunikacji (Comité Consultatif Internationale Radiocommunications – CCIR – agenda ONZ) od 1956 roku. W tej roli Stanisław Ryżko kilkakrotnie przewodniczył obradom I Komisji w Genewie. Był również przewodniczącym Komisji I Pomiarów i Wzorców Komitetu Narodowego Międzynarodowej Unii Nauk Radiowych (Union Radio-Scientifique Internationale – URSI).
Przyczynił się wydatnie do budowy nowego Gmachu Elektroniki, do którego przeniósł Katedrę Urządzeń Radiotechnicznych w 1963 roku, jeszcze przed ostatecznym ukończeniem budowy.
Stanisław Ryżko zainicjował i włożył wiele wysiłku w budowę oraz tworzenie Zakładu Doświadczalnego „ZDAR” (Zakład Opracowań i Wdrożeń Aparatury Radioelektronicznej), którego zadaniem było wdrażanie wyników badań naukowych.
Dzięki jego zaangażowaniu w Instytucie Radioelektroniki powstało m.in. kilka serii częstościomierzy-czasomierzy elektronicznych oraz układy rozszerzające zakres pomiarowy. Mierniki były produkowane przez ZDAR (także przez ZOPAN) i używane w wielu laboratoriach w Polsce.
W latach sześćdziesiątych zespół pod kierunkiem Stanisława Ryżki intensywnie rozwijał cyfrowe metody pomiarów, dążąc do osiągnięcia coraz wyższych częstotliwości. Wyniki prac nad pomiarami cyfrowymi opublikowano m.in. w zbiorowej książce pod jego redakcjąElektroniczne mierniki zliczające (Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1965). W 1966 roku za prace nad rozwojem techniki cyfrowych przyrządów pomiarowych zespół ten uzyskał Nagrodę Państwową I stopnia w dziedzinie techniki. Prace nad cyfrową stabilizacją częstotliwości zostały nagrodzona w 1973 roku zespołową Nagrodą II stopnia Ministra Obrony Narodowej.
Stanisław Ryżko, w ścisłym związku z prowadzonymi wykładami na Politechnice Warszawskiej i w Wojskowej Akademii Technicznej, zajmował się rozwinięciem metod graficznych w zastosowaniu do projektowania obwodów dopasowujących w nadajnikach radiowych oraz optymalizacji warunków pracy lamp mocy i tranzystorów. Wyniki tych prac przyczyniły się do wzbogacenia dwóch podręczników. Pierwszy, Urządzenia radionadawcze,został wydany w 2 tomach przez Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej w 1953 roku (I tom) i w 1956 roku (II tom). Drugi, Wzmacniacze rezonansowe i generatory mocy,którego współautorem był Jan T. Ebert, został wydany przez Wydawnictwa Naukowo-Techniczne (1968, I wydanie i 1971, II wydanie). Dorobek publikacyjny Stanisława Ryżki zawiera przeszło 70 pozycji, w tym 20 oryginalnych artykułów naukowych i 7 książek. Oddzielnym rozdziałem jego działalności było organizowanie konferencji i sympozjów naukowych.
Stanisław Ryżko ma szczególne zasługi w kształceniu kadry. Formalne osiągnięcia w tej dziedzinie wyrażają się liczbą 17 wypromowanych doktorów. Jednak liczba osób, które wiele mu zawdzięczają, gdyż stymulował ich poczynania naukowe, jest znacznie większa.
Za kształcenie kadry Stanisław Ryżko uzyskał w 1973 roku Nagrodę Indywidualną I stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyki otrzymał w 1963 roku Nagrodę Indywidualną II stopnia, a w 1969 roku Nagrodę Zespołową I stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki.
Został także uhonorowany wieloma odznaczeniami państwowymi: Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, brązowym i srebrnym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju”.
Zmarł 7 kwietnia 1974 roku, w pełni sił twórczych.
W pierwszą rocznicę jego śmierci Wydział Elektroniki Politechniki Warszawskiej uczcił pamięć swojego profesora przez nadanie Jego imienia jednemu z audytoriów w Gmachu Elektroniki.